TEYİPCAN ELİYOV

(11 Nisan 1930-13 Şubat 1989)

Yeni Uygur edebiyatının yaratıcılarından biri olan ve dünya çapında tanınan ünlü şair ve edebiyatçı Teyipcan ELİYOV 11 Nisan 1930'da İli vilayetinin Korgas nahiyesinde dindar bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. 1938-1948 yılları arasında Korgas nahiyesinde ilk, orta ve dini okulda okuyarak tahsilini tamamladı. 1948 Ağustosundan 1950 yılı ortalarına kadar "Üç Vilayet İnkılabı Hökümiti" nin çıkarmakta olduğu "Alga Geziti" isimli gazetede redaktör olarak çalıştı.

1950-55 yılları arasında Doğu Türkistan Kültür Bakanlığı Edebiyat Dairesinde baş- kanlık, 1955-58 yılları arasında Doğu Türkistan Hükümeti Propaganda Dairesinde baş- kan yardımcılığı, Doğu Türkistan Yazarlar Cemiyetinde genel sekreterlik ve Doğu Türkistan Edebiyat sanatı (şimdiki adı TARİM) Dergisinde başkanlık görevlerini yürüttü. 1979 yılında yapılan Çin Halk Cumhuriyeti III. Genel Kurul Toplantısı ve 1985 yılında yapılan IV. Genel Kurul Toplantısında art arda Çin Halk Cumhuriyeti Ya- zarlar Birliği Başkan Yardımcılığı görevine seçildi. 1980 yılında Doğu Türkistan. Yazarlar Birliği Başkan Yardımcılığı görevine seçildi. Şair, 1962 yılından beri yazarlık mesleğini sürdürmekteydi. 13 Şubat 1989 tarihinde vefat etti. Şair, kırk yıllık meslek yaşamında binden fazla şiir, rubai ve destan yazmış.

Uygur edebiyat tarihinde hak ettiği yeri almıştır.

Önemli eserleri şunlardır:

ŞERK NAHŞİSİ (Doğu Şarkısı), Alma-Ata, 1951.

TİNÇLİK NAHŞİSİ (Barış Şarkısı), Milletler Neşriyatı, Pekin,

1953.

VETENİMNİ KÜYLEYMEN (Vatanımı Överim), Doğu Türkistan

Halk Neşriyatı, Urümçi, 1963.

ZEPMU ÇİRAYLİK KELDİ BAHAR (Çok Güzel Geldi Bahar),

Doğu Türkistan Halk Neşriyatı, Urümçi, 1980.

BAHAR İLHAMİ (Bahar ilhamı), Milletler Neşriyatı, Pekin,

1984.

TALLANGAN ŞİİRLER (Seçme Şiirler), Doğu Türkistan Halk

Neşriyatı, 1985.

TÖHMET KURBANİ (iftira Kurbanı), Kaşgar Uygur Neşriyatı,

1986.

YANTAK (Duvalat Otu), Milletler Neşriyatı, 1989 .

Şairin TİNÇLİK NAHŞİSİ isimli eseri 1956 yılında ve TEYİPCAN ELİYOV ŞİİRLİRİDİN TALLANMA (Teyipcan Eliyov'un Şiirlerinden Seçmeler) isimli eser 1982 yılında Halk Edebiyatı Neşriyatı tarafından Çin’ce ye tercüme edilerek yayımlanmıştır.

Yazarın pek çok şiiri Kazakça, Moğolca, Tibetçe ve Korece'ye tercüme edilerek yayımlanmıştır. Bazı şiirleri Türkiye Türkçe si, İngilizce, Rusça ve Fransız caya tercüme edilmiştir. Şairin pek çok şiiri son dönemlerde Türkistan Türk Cumhuriyetleri lehçelerine tercüme edilmiştir. Şairin şiirleri, Çin Yazarlar Birliği tarafından hazırlanmış olan ve 1980 yılında Shang Hai Edebiyat-Sanat Neşriyatı'nca ÇİN'DEKİ AZINLIKLAR EDEBİYATI adlı beş ciltlik eserde de yer almıştır. Şair, sayısız uluslararası edebiyat sempozyumlarına ve şiir şenliklerine katılmış, Uygur Türkleri edebiyatının dünyaya tanıtılmasında büyük katkıda bulunmuştur.